De problemen met de ICT van de overheid stapelen zich op. Wat ooit losse storingen leken, zijn inmiddels signalen van een structurele crisis. Steeds vaker blijkt dat de overheid de grip op haar digitale systemen kwijt is.
Begin 2025 lag het Openbaar Ministerie deels stil door een grote storing: 1.300 medewerkers konden niet inloggen, waardoor rechtszaken moesten worden uitgesteld. Het communicatiesysteem C2000, waarop politie, brandweer en ambulance vertrouwen, blijft regelmatig haperen. Ondertussen lopen de ICT-kosten bij gemeenten elk jaar verder op, zonder dat de dienstverlening zichtbaar beter wordt.
Het is alsof de motor van onze overheid nog draait, maar wel op drie cilinders.
De digitale motor hapert
Digitalisering is geen bijzaak meer. Zonder goed werkende ICT staat Nederland letterlijk stil. Belastingen, toeslagen, paspoorten, zorgsystemen – het zijn allemaal radertjes in hetzelfde digitale uurwerk.
Maar dat uurwerk is oud, log en vol noodreparaties. “De aandacht ligt vaak bij het oplossen van incidenten,” zegt Mariette Lokin, hoogleraar Wetgeven in de digitale rechtsstaat. “Dat is niets anders dan pleisters plakken.”
Zolang de overheid blijft repareren in plaats van vernieuwen, blijft het dweilen met de kraan open. Elk jaar groeit de complexiteit, en elk incident maakt het systeem een beetje kwetsbaarder.
Versnippering en kennisgebrek
Een groot deel van het probleem is versnippering. Iedere gemeente, ieder ministerie en elke uitvoeringsinstantie werkt met eigen software en leveranciers. Koppelingen zijn ad-hoc, gegevens stromen niet soepel, en niemand heeft het totaaloverzicht.
De Digitaliseringsstrategie van de overheid benadrukt samenwerking, maar de praktijk blijft weerbarstig. Zolang er geen centrale regie is, blijft het trekken aan een dood paard.
Daarbovenop komt het kennisprobleem. Veel besluitvormers weten simpelweg te weinig van ICT om de juiste keuzes te maken. IT-expert Bert Hubert verwoordde het eens zo: “De minister heeft geen verstand van IT. De beleidsstaf evenmin.” En dat is pijnlijk, want zonder technisch begrip is sturen op kwaliteit bijna onmogelijk.
De prijs van stilstand
De gevolgen van deze digitale traagheid zijn niet alleen technisch. Ze raken het vertrouwen van burgers in de overheid. Als systemen niet werken, toeslagen blijven hangen of gegevens zoekraken, voelt dat niet als een storing – maar als een overheid die haar belofte niet waarmaakt.
Een storing is vervelend; structureel falen ondermijnt vertrouwen. En vertrouwen is, zoals bekend, te voet gekomen en te paard vertrokken.
Een nuchtere route: middleware
Volledige vervanging van alle oude systemen is onrealistisch. Het kost miljarden en duurt jaren. Tegen de tijd dat het klaar is, is de wereld alweer veranderd.
De slimmere aanpak is om bestaande systemen met elkaar te laten praten. Dat is precies wat middleware doet: het vormt een verbindende laag tussen applicaties, zodat informatie vrij kan stromen zonder alles opnieuw te hoeven bouwen.
Met een iPaaS-platform (Integration Platform as a Service) kun je systemen integreren en automatiseren op een beheersbare manier:
-
Sneller schakelen: Nieuwe wetten, processen of applicaties kunnen direct gekoppeld worden. Geen maanden wachten, maar dagen.
-
Regie behouden: Data blijft binnen Nederland of Europa, in eigen cloudomgevingen, volledig in lijn met de AVG.
-
Minder afhankelijkheid: Geen logge leverancierscontracten meer, maar modulaire bouwblokken die je kunt uitbreiden of vervangen.
-
Minder fouten: Automatische detectie en herstel van koppelfouten voordat de schade zichtbaar wordt.
-
Transparantie en controle: Eén overzicht van wat er waar gebeurt – voor IT én beleid.
Middleware is geen wondermiddel, maar het is wel een manier om de motor weer soepel te laten draaien zonder de hele auto te vervangen.
Veiligheid onder eigen voorwaarden
Sommige iPaaS-oplossingen komen uit het buitenland, maar dat is op zich geen probleem. Veiligheid hangt niet af van de nationaliteit van de software, maar van hoe je ze inzet.
Als dataopslag, toegang en beheer in Europese handen blijven, is er geen reden om risico’s te accepteren. De sleutel ligt in beleid, contracten en toezicht. De overheid moet scherper inkopen, transparanter beheren en juridische voorwaarden afdwingen die digitale soevereiniteit waarborgen.
Oftewel: wie de regie houdt over z’n eigen data, houdt de touwtjes in handen.
Tijd voor leiderschap, geen lapwerk
Digitalisering krijgt inmiddels wél aandacht in Den Haag – maar aandacht is nog geen actie. Er wordt gepraat over minder afhankelijkheid van Big Tech en een minister voor Digitale Zaken, maar zolang beleid niet vertaalt naar concrete uitvoering, blijft het bij mooie woorden.
Nederland heeft niet nóg een commissie nodig, maar daadkracht. Echte regie betekent investeren in kennis, standaardisatie en duurzame technologie.
Slimme middleware biedt geen magie, maar wel een nuchtere route naar een moderne overheid.
Het maakt verbinding, vermindert afhankelijkheid en brengt de regie terug waar die hoort: bij onszelf.
Bij Teknuro geloven we dat digitale vooruitgang begint met visie én actie.
We helpen organisaties hun digitale fundament te versterken door integratie, automatisering en inzicht te combineren. Niet door systemen te vervangen, maar door ze slimmer te laten samenwerken.
Wil je zien hoe jouw organisatie de regie kan herpakken over haar digitale processen?
Vraag een demo aan en ontdek hoe middleware niet alleen systemen, maar ook beleid weer in beweging brengt.
